Milliyet.com.tr/ Anne-babadan miras kalan, mülkiyeti gerçek yahut hukuksal bireylere ilişkin olan ve iki yıl boyunca kullanılmayan yerlerin kiralanmasına ait karar Resmi Gazede’de yayımlandı. Buna nazaran tarım toprakları Bakanlıkça kiraya verilecek. Pekala süreç nasıl işleyecek? Kiraya verilecek topraklar internetten duyurulacak. Pekala bu yerlere istek olur mu?
Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye kıymetlendiren Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu tabirleri kullandı: “Yasal düzenlemelerimizde Toprak Muhafaza ve Arazi Koruma Kanunu isminde bir kanun var. Bu kanunun asıl gayesi tarım topraklarının daha aktif ve verimli kullanılmasıyla alakalı düzenlemeleri içeriyor.
Kanun tarım topraklarının geliştirilmesini, toprakların büyüklüklerinin belirlenmesini, miras sonrası bölünmelerinin önlenmesini, sürdürülebilir kalkınma modellerine uygun bir halde kullanılmasını amaçlıyor. Bu emeller çerçevesinde mirasa bahis ziraî topraklar başta olmak üzere ekilmeyen, dikilmeyen tarım yerlerinin daha faal ve verimli kullanımı hedefiyle bir düzenleme yapıldı.
‘BAKANLIK TARAFINDAN SEZONULUK KİRAYA VERİLECEK’
Düzenleme dün prestijiyle Resmi Gazete’de yayımlandı. Üst üste iki yıl işlenmeyen tarım yerleri Bakanlıkça dönemlik olarak kiraya verilecek. İki yıl mühletle işletilmeyen ve kiralayan tarafından da kullanılmayan yerler olacak. Bakanlık burada bir aracılık süreci yapacak. Kiralanacak toprakları Bakanlık çeşitli komitelerle tespit edecek, buraya kiracı bulacak, taraflar ortasında bir denetim misyonu üstlenecek. Bir nevi emlak aracılık süreçleri yapacak.
‘DEVLET YERLERİ KAPSAM DIŞINDA’
Bu sayede işlenmeyen tarım yerlerinin kiraya verilmesi yoluyla ziraî üretime kazandırılması sağlanacak. Devlet yerleri bu kapsamın dışında. Mülkiyeti özel şahıslara ilişkin olanlar bu çerçevede pahalandırılacak.
İŞTE 3 EVREDE KİRALAMA SÜRECİ!
Süreci üç basamakta kıymetlendirebiliriz. Öncelikle vilayet ve ilçe seviyelerinde arazi kiralama komiteleri oluşturulacak. Bu komiteler işlenmeyen toprakları tespit edecek ve bu toprakların kiralama süreçlerini yürütecek. Kiralanacak toprakları tespit ederken, uydu imajlarından, coğrafik bilgi sistemlerinden denetimler yapacaklar. Kiralamaya da uygun hale getirecekler. ‘Mal sahibi kimdir, ne tıp tarıma elverişlidir?’ bunlara bakılacak. Dikili ve örtü altı tarım yerleri bu kiralamalara dahil edilmeyecek.
İkinci kademede bunlar tespit edildikten sonra kiralama süreci olacak. Toprakların kiralanmasında oradaki toprak kıymetlerinin, kira rayiçleri üzerinden değerlendirmeler yapılacak. ‘Orada daha evvel kiraya verilmiş yerler var mı? Bu topraktan ne çeşit eser elde edilebilir?’ üzere değerlendirmeler yapılacak.
KİRACI NASIL BELİRLENECEK?
Kiralamalar yapılırken, varsa arazinin bulunduğu yerdeki bireyler, yoksa odalar, sivil toplum kuruluşları üzerinden kiracılar belirlenecek. Onlarla da kira mukaveleleri imzalanacak böylelikle kira süreci başlayacak.
Üçüncü evrede kiralanan bu yerlerin nitekim ekilip ekilmediği denetim edilecek. Kiralama yapıldıktan sonra çeşitli tutanaklarla yer teslimleri sağlanacak. Bu çerçevede tarım faaliyetlerinin sürekliliği sağlanacak.
ŞARTLAR NELER?
Kiraya verilebilmesi için mal sahibinin gerçek yahut hükmî kişi olması lazım. İki yıl üst üste işlenmemesi lazım. Bakanlık bunu dönemlik verecek. Hasat devirleri dikkate alınacak lakin 1 Eylül ile 31 Ağustos’a kadar olan mühletler çerçevesinde kiralamalar yapılacak. Arazinin vasfı değiştirilmeyecek ve ziraî üretimde kullanılma koşulu kelam konusu olacak.
‘ARAZİLERİ KOMİTE TESPİT EDECEK’
Arazileri tespit edecek kurul kıymetli. 5 bireyden oluşuyor Vilayet müdürlüğünde vilayet müdür yardımcısı, şube müdürü gibi, ilçe müdürlüğünde ilçe müdür başkanlığında toplanacak. Arazi tespit kurulları toplandıktan sonra ekonomik ziraî üretim yapılacağı bedellendirilen parselleri teslim edecek. ‘Ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller hangileridir? Hangilerinin kiraya verilmesi makuldür?’ bunlara bakacaklar.
‘EN YÜKSEK TEKLİF VERENE KİRALANACAK’
Kiralama yapacak bireyler ilan edilen tarım topraklarını talep ediyorlarsa ilanların yayınlandığı mühlet içerisinde müracaat yapacaklar. Müracaat yapanlar içerisinde birden fazla istekli çıkarsa en yüksek teklifi verene, çıkmazsa da öncelikli kümelerden teklif verenlere değerlendirmeler yapılacak.
KİRA ÖDEMELERİ NASIL OLACAK?
Mülkiyet sahipliği bulunamayanlar olursa onların kira bedeli devlet bankalarında mevduat hesabına yatırılacak. Taraflar bulunuyorsa onların hesaplarına ödemeler yapılacak. Maliklerin hakkı gizli kalacak, alanın atıl kalmaması hedefleniyor.
ARAZİ SAHİPLERİ İTİRAZ EDERSE NE OLACAK?
Kiraya verilecek toprakların duyuruları Bakanlık tarafından ilgili sayfalarda müdürlüklerde ilan edilecek. Mahalinde, elektronik ortamda, il müdürlüğü internet sitelerinde ilan edilecek. Arazi sahiplerinin itirazı varsa ‘Biz burayı dikeceğiz, ekeceğiz’ formunda taahhüt verirlerse Bakanlık kiralama süreci yapmayacak. Hak sahipleri itiraz etmiyorsa Bakanlık burayı malikler ismine kiraya verebiliyor olacak.
KİRACI YALNIZCA ZİRAÎ ÜRETİMDE Mİ KULLANACAK?
Oluşturulacak listeler kapsamlı. Kiralanacak tarım yerleri biçiminde liste oluşturulacak. Kiracıların yetiştirebilecekleri eser ve eser kümelerine yer verilecek. Arazinin vasfı değiştirilmeden, kiralayan tarafından ziraî üretimde kullanılması kaidesiyle kiralanabilecek. Üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek eser ve kiracı potansiyeli dikkate alınacak. Periyoda nazaran, arazi cinsine nazaran farklı eser kümelerine da müsaade verilebilir. Tek bir eser olmayabilir, çeşitli eser kümeleri olabilir. Bu mevzuda Bakanlık yetkili olacaktır.”